Een grap uit de Sovjettijd ging als volgt: Een Rus vraagt aan een andere Rus: “Wat is het hoogste gebouw van Moskou?" Het antwoord: “Het gebouw van de KGB. Vanuit de kelder kun je Siberië al in de verte zien liggen." Of dit soort cynische grappen ook in het huidige Rusland rondgaan kan men zich afvragen. De KGB bestaat niet meer en de repressie heeft een andere vorm gekregen. Ik sprak laatst een v...
Verrichten Russische advocaten sisyfusarbeid?
Op het oog verrichten advocaten die nu in Rusland politiek aangeklaagden verdedigen sisyfusarbeid. Ondanks het steeds totalitairder wordende rechtssysteem blijven ze naar mogelijkheden zoeken om in rechtbanken en gevangenissen mensen bij te staan die...
Moeten we de 'Russische ziel' blijven bestuderen?
In het Westen ontstaat steeds meer weerstand tegen het begrip 'Russische ziel'. Maar wat is er eigenlijk mis mee? Sinds de oorlog in Oekraïne ligt de Russische cultuur onder vuur. En de boodschap luidt dat het maar beter is niets positiefs meer over ...
Nieuw-Russische soldaten als nieuw kanonnenvoer
Talrijke buitenlandse mannen werden onlangs genaturaliseerd tot Rus. Het begon met Centraal-Aziaten en de laatste lichtingen komen uit Syrië. De reden is dat Poetin naarstig op zoek is naar soldaten die de etnische Russen in de Oekraïne-oorlog kunnen...
Zijn Russen bang voor de bom?
Drie keer namen Oekraïense activisten de Russische staatstelevisie met een hack over. In een officieel ogend filmpje werd het Russische volk bevolen onmiddellijk naar een nucleaire schuilkelder te gaan (zie video). De Oekraïense boodschap is duidelij...
Hoe trots kunnen Russen nog zijn?
Ongelooflijk hoe trots Russen konden vertellen over hun land: het beste, het mooiste en meest aantrekkelijke land ter wereld. En dan die Russische ziel! Onovertroffen, wereldwijd, om jaloers op te worden. En je hoefde de dichter Poesjkin maar te noem...
Russische grootmoeders in oorlogstijd
In de speelfilm Alexandra (2007) van Sokoerov ontmoet grootmoeder Alexandra in het geruïneerde Grozny haar kleinzoon Denis tijdens de Tweede Tsjetsjeense oorlog (1999-2009). Denis is al te lang soldaat en Alexandra, net weduwe geworden, wil haar klei...
Indoctrinatie van Russische kinderen weer in Sovjetstijl
Russen zijn meesters in het strategisch inzetten van desinformatie. Bekend is het verhaal van de Duitser die in 1935 in de Sovjetperiode nergens in Moskou een bruikbare plattegrond kon vinden, omdat er alleen kaarten verkrijgbaar waren waarin de...
Toegewijde onderzoeker redt Russische minderheidstaal, maar voor hoelang?
Nederlands linguïst en slavist Cecilia Odé ontwikkelde in haar eentje modern lesmateriaal voor onderwijs in het Joekagier, een Russische inheemse taal van het oudste toendravolk in Siberië. Odé bezocht de nomadische rendierhoudende Joekagieren boven ...
Een Russisch kerkhof verdwijnt onder water...
De hoop op een voorspoedige dood bood de oudere Darja nog enigszins houvast. De confrontatie met de vroegtijdige onttakeling van het lokale kerkhof sloeg in als een bom. Meedogenloze atheïstische Sovjetfunctionarissen haalden opeens de grafkruiz...
Hoe zag Dostojevski zichzelf en hoe wilde hij worden gezien?
Boze Geesten (1871) gaat over heftig levende mensen die zich niet willen of kunnen conformeren aan de sociale conventies van hun tijd. Dostojevski, de schrijver van deze roman, had daar zelf ook moeite mee. De auteur, zoon van een arts in een ar...
Na afloop van de première van de opera Boris Godoenov van Kyrill Serebrennikov in Amsterdam klinkt er zowel applaus als gefluit en boegeroep. Aan deze voorstelling hebben drie ‘toppers’ meegewerkt. De eerste was de legendarische dichter en schrijver Alexander Poesjkin, ook wel de oervader van de Russische literatuur genoemd. Modest Moessorgski, een muzikale autodidact, maakte van Poesjkins’ B...
De spelers van het Russisch elftal zullen raar hebben opgekeken toen op het EK-voetbal in 2021 veel westerse spelers hun volkslied op één knie meezongen. Wellicht zullen ze pas later begrepen hebben dat deze actie een steunbetuiging was voor de Black Lives Matter beweging. Wat er precies in de hoofden van het Russische team omging zullen we nooit weten, maar mogelijk zullen er een paar gedacht heb...