Nu ik zelf voor de klas sta om voor het eerst met behulp van mijn Russisch Nederlandse taalles te geven aan Oekraïense vluchtelingen, moet ik terugdenken aan Tolstoj, midden 19de eeuw. Hij, uniek in zijn soort, ging toen les geven aan de kinderen van zijn eigen boerenlijfeigenen. Graaf Lev Tolstoj (1828-1910), van oud-Russische adel, zag onderwijs als dé manier om de Russische boeren uit de misère...
Rusland kent een lange humanistische traditie met schrijvers als Herzen, Toergenjev, Tolstoj, Tsjechov, Grossman en Sjalamov. Voor mij is een humanist iemand die de menselijke waardigheid centraal stelt en standhoudt te midden van "cynisme, onverschilligheid en het naakte kwaad”, zoals het ergens wordt genoemd. Ook in deze voor Rusland moeilijke tijden zijn ze er. Ik denk dan aan de ingetogen Russ...
Het zijn vooral jonge jongens uit het Russische achterland die als militair naar de Oekraïne-oorlog worden gestuurd. En daaronder opvallend veel uit inheemse minderheden. Niet in Moskou of Sint Petersburg verschijnen de nieuwe oorlogsgraven, maar op het Russische platteland, zoals in de provincie Boerjatië in Zuid-Siberië. Deze 'kinderen uit de regio', zoals een lokale krant ze noemt, worden vaak ...