"Het was een lang en eenzaam leven, zonder iemand, zonder vrienden." Voor een individualistische levensvisie in een politiek collectivistisch klimaat was dat de straf. Dissident Nadezjda Mandelstam, weduwe van de al net zo dissidente dichter Osip Mandelstam, zegt dit in een interview in 1973 (zie Youtube filmpje). Het gaat over de jaren dertig, waarin haar man tot twee keer toe werd opgepakt en in...

Wie kent niet de Drie Zusters (1900) van Tsjechov, dé ‘burgermansschrijver’ van de 19de eeuw? In een niet nader genoemd provinciestadje willen drie zusters van stand niets liever dan naar de bruisende stad Moskou verhuizen. Daar is het immers te doen, daar is het 'echte' leven. Tsjechov maakte hun woonplaats ook wel erg gezapig. Zo zegt een van de personages over de lokale elite: "Zij doen niets a...

Nog goed herinner ik me mijn verbijstering toen vriend en academicus Sergej het tijdens een etentje steeds had over 'zwartkonten' (in het Russisch tsjornyje zjopy), wanneer hij Tsjetsjenen bedoelde. Moest ik er iets van zeggen of was dat te politiek correct? In Nederland zijn het hoofdzakelijk ‘gewone burgers die je politiek correct vinden wanneer je bijvoorbeeld een nationale traditie wilt o...