In 1997 liet universitair collega Svetlana uit Tomsk zich tijdens mijn eerste Russische verblijf plotseling ontvallen: "En wij waren nog wel zó bang voor jullie!" Ik stond perplex. Bang voor óns? Maar wij waren toch bang voor júllie? Opgelucht lachten we er samen hartelijk over. Want we hadden het gezellig en bovendien druk met iets anders dat ons beiden zeer ter harte ging: de modernisering van d...
Een moeder in Rusland kan een uiterst ongemakkelijke relatie hebben tot de staat, zeker als het om haar zoon gaat. Op mijn netvlies staat gebrand hoe een gesloten zinken kist met een in Oekraïne gedode militair als een postpakket in het portiek van een wanhopige moeder werd geschoven. Zonder enige voorstelling van de doodsoorzaak, zonder enige ceremoniële begrafenis. Van tevoren had zij ook nooit ...
Vasili Ganevitsj, directeur van het Memorial Museum in Tomsk, is een van de moedigste mensen die ik ken. Zijn museum bezocht ik voor het eerst in 2008 en Vasili wees me toen op de originele dodenlijst voor de regio waarin Tomsk lag. Vooral Stalins handtekening eronder maakte een verpletterende indruk. Masja Gessen wees er in De toekomst is geschiedenis (2018) eveneens op, dat het hoofd van de...