Begraafplaatsen werden voetbalvelden of woonwijken en het grafmarmer verdween in de ornamenten van de Moskouse metro. In een uithoek van de Moskouse toeristische attractie Krutitskoe Podvore trof ik onlangs nog de minder kostbare overblijfselen totaal verweesd aan. Enkele jaren geleden heeft een wetenschapper voor het eerst uitgebreid onderzoek gedaan naar het lot van bijna twee miljoen ...

"Als het vaderland het eist gaan we op een egel zitten." Als een ware antropoloog verdiept onderzoeksjournalist Svetlana Alexijevitsj zich door Russen te interviewen in hun collectieve geestesgesteldheid. Een vrouw vertelde haar: "We zijn echte oorlogsmensen. Als we er al niet op wachtten, dan maakten we ons klaar voor de oorlog." Clichés ter verklaring in overvloed: het ligt aan hun slavenmentali...

Deze zomer in het Siberische Tomsk moest ik terugdenken aan Narym, zo'n 350 km noordwaarts. Daar, aan de oever van de Ob rivier, verbleef ik ooit met Russische vrienden op een oude woonboot. Narym staat niet alleen bekend als politiek bannelingendorp uit de Goelagperiode, maar ook als verblijfplaats van de banneling Stalin. In de 19de eeuw raakten in West-Rusland de strafinrichtingen overvol. Volg...