A- A A+

Als antropoloog wil ik Rusland in het sociale detail tot leven wekken. In deze blog bericht ik tweewekelijks over mijn ervaringen tijdens mijn Russische reizen. Maar ook een nieuwsbericht, publicatie of speciale gebeurtenis uit de Russische geschiedenis kunnen me aanzetten tot reflectie. Bij de blogs vindt u een illustratief YouTube-filmpje.

Russen die wachten op het Einde der Tijden

Vasnetsov-De-vier-ruiters-van-de-Apocalyps Vasnetsov (1887) De vier ruiters van de Apocalyps

Naar de top van de gletsjerberg Aktru klimmen en dan sterven! Ik wist niet wat ik hoorde, daar in het Siberische Altajgebergte. Enkele jaren geleden zat ik gezellig met mijn Russische vriend en hydroloog Valeri in een onderzoeksstation van de Staatsuniversiteit Tomsk, aan de voet van de Aktru. Hij vertelde over de plannen van ons jonge Russische gezelschap van die avond, op het oog een groep studenten. "Ja, deze mensen zijn ervan overtuigd dat het Einde der Tijden nabij is en dat je dan nergens beter kunt zitten dan zo hoog mogelijk op de berg Aktru, zo'n 3000 meter, was zijn nuchtere constatering." "En jij?", vroeg ik, "geloof jij daar ook in?" "Nee, maar zij wel." Discussie gesloten. Het geloof in de ondergang is zo oud als de mensheid. Voor Valeri was het een feit, voor mij een groot vraagteken. Wat moest ik hiervan denken?

 

De vier ruiters van de Apocalyps komen inderdaad al voor in de bijbel en veel kunstenaars hebben zich erdoor laten inspireren, waaronder de Russische schilder Victor Vasnetsov (1887). Eschatologische bewegingen - die zich op de Apocalyps richten - zijn sterk gegroeid in het Rusland van na 1991. Godsdienst mocht weer en de ene na de andere Einde-der-Tijdensekte haalde het nieuws. In 2007 ging in een bos bij het dorp Nikolskoje 650 kilometer ten zuidoosten van Moskou de Russische sekteleider Pjotr Koeznetsov met zijn volgelingen een onderaardse grot in om daar het Einde der Tijden af te wachten. Een jaar geleden werd de zelfbenoemde messias Vissarion alias Sergej Torop ervan verdacht zijn volgelingen op een andere Siberische locatie zelfs te verleiden tot zelfmoord. De leiders houden hun volgelingen voor dat ze voor de aanstaande Apocalyps alleen boven op een bepaalde berg of onder in een specifieke grot veilig zijn. Hun eigen levens maken de volgelingen volledig afhankelijk van de sekteleider en ze geven al hun bezittingen en sociale banden in de buitenwereld op. De Russische veiligheidsdienst pakte Torop tenslotte op en Koeznetsov kwam noodgedwongen zelf naar buiten omdat zijn grot onder water liep. 

 

Het Einde der Tijden, de Eindtijd, De Laatste Dagen, Armageddon, Apocalyps, al deze begrippen suggereren visioenen van het einde der menselijke geschiedenis. Eschatologie komt in de meeste religies voor, maar ook in spirituele stromingen of meer seculiere levensbeschouwingen. De Russisch-orthodoxe kerk maakt zich steeds meer zorgen over deze religieuze praktijken. Volgens haar zou de opkomst van sektes in het algemeen en deze in het bijzonder veroorzaakt worden door 'het ontbreken van een systeem van spiritueel en moreel onderwijs'. Volgens mij heeft het vooral te maken met politieke en economische uitzichtloosheid en het totale gebrek aan houvast voor veel Russen. En het idee van een nabije Apocalyps biedt dan een soort van verlossing.

De jonge mensen zijn de volgende dag in alle vroegte vertrokken en in het onderzoeksstation hebben we ze niet meer teruggezien. Maar met zijn talrijke kluizenaars en sektes zegt dat in Siberië niet zoveel.

 

Voor meer informatie over het onderzoeksstation in Aktru van de Staatsuniversiteit van Tomsk zie Where to Go at Altay Mountains: Aktru Glacier

 

Verwante blogs:

Hoe kunnen we de magie van het Altajgebergte begrijpen? (sept 2020)

Laten we naar een Siberische sekte vluchten! (sept 2018)

Youtubefilmpje 'The Doomsday cult: Story about a doomsday cult holed up in a cave in Russia, I filmed and edited for CNN.' (2007) 

2,34 min. 

 

Reacties

 
Er zijn nog geen reacties.
Log in of registreer je als je een reactie wil schrijven.