“Omdat jij geen Russische ziel hebt, zul je ons nooit begrijpen”, hoor ik als Nederlander in Rusland vaak. Nadere studie brengt aan het licht dat de 'Russische ziel' een mix is van buitenlandse invloeden en een vruchtbare binnenlandse voedingsbodem, met het nationalisme als belangrijke instigator. Vaak vertalen mensen het als 'typisch Russisch'. Maar wat is dat eigenlijk, 'typisch Russisch’? Is het een cliché, of toch meer? In deze lezing bestuderen we de 'Russische ziel' in al zijn verschijningsvormen en vanuit diverse wetenschappelijke perspectieven. De volgende vragen komen aan de orde: Waar kom je het begrip 'Russische ziel' tegen en waarom juist daar? Is de 'Russische ziel' hetzelfde als het Russisch nationalisme?
Hoe kijken Europeanen aan tegen de ‘Russische ziel’? Hoe is de 'Russische ziel' verbonden met Siberië, de regio immers waar de meeste ‘typische Russen’ zouden wonen? En wat betekent het bijvoorbeeld voor de grootste inheemse minderheid, de Tataren, die juist niet als ‘typisch Russisch’ wordt gezien?
De lezing bestaat uit de volgende thema's:
- De ‘Russische ziel’ in muziek, literatuur en film
- De relatie tussen 'Russische ziel' en Russische nationale identiteit
- Hoe kijken Europeanen aan tegen de 'Russische ziel'?
- Hoe staan mensen in Siberië tegenover de 'Russische ziel'?
- Hoe verhoudt zich de ‘Russische ziel’ tot de etnische minderheden en de arbeidsmigranten in Rusland?
In overleg kan het college worden uitgebreid tot een cursus. Zie voor aanvullende onderwerpen ook mijn blogs.