Russische leraren op de vlucht

Er is een groot tekort aan mannelijke leraren in Rusland, aan leraren überhaupt. Dit tekort neemt sterk toe nu mannen massaal het land verlaten om aan de mobilisatie te ontkomen. Het begon al op te lopen toen Russische docenten enkele maanden geleden met flinke salarissen werden weggelokt om in de geännexeerde Oekraïnse provincies les te geven. Pas nu particuliere scholen vanwege de mobilisatie aan de bel trekken, komt het bericht over lerarentekorten ook in de Russische staatsmedia. Danil Ken, voorzitter van de Russische vakbond Alliantie van Leraren, verwacht de komende tijd ongekende tekorten in het lerarenaanbod. Wat is er aan de hand?

Driekwart van de leraren in Rusland is vrouw en zij werken vooral in het gratis openbare onderwijs, met relatief lage salarissen. In het ruime aanbod van particulier onderwijs werken relatief veel mannen, onder meer vanwege het hogere honorarium. De talrijke particuliere scholen in Moskou vragen bijvoorbeeld € 20.000 tot € 30.000 per leerling per jaar. Vaak gaat het om basisonderwijs voor zeven tot veertienjarigen, met kleine klassen en hooggekwalificeerde leraren, maar sommige particuliere scholen bieden ook middelbaar en universitair onderwijs aan. Wat hen de laatste tijd extra aantrekkelijk maakt is het feit dat de voor openbare scholen verplichte patriottische lessen hier niet gelden, waardoor de leerlingenaantallen sterk zijn toegenomen. En het zijn juist de particuliere instellingen waar de mannelijke - meestal ook Engels sprekende - docenten nu relatief vaker de grens oversteken om hun heil elders te zoeken, aldus de onafhankelijke internetsite Verstka. Bovendien vluchten veel van hun leerlingen met hun ouders mee en komen niet meer terug op school. Door de ontstane situatie melden ook eventuele nieuwe leraren zich niet meer aan. Het particuliere onderwijs in Rusland dreigt ten onder te gaan. 

De bemiddelde en vaak hoog opgeleide ouders van leerlingen op particuliere scholen worden zo ongerust, dat ze in de pen zijn klommen. Om voor hun leraren een uitzondering te bewerkstelligen, schrijven ze collectieve smeekbrieven aan politici. Wrang is het wel dat de ouders hun brieven doordrenken met patriottisme en oorlogstaal, zodat ze meer kans maken ook door Poetinaanhangers serieus te worden genomen. Zo zeggen ze in de smeekbedes eerst volledige steun toe aan de "militaire acties" en positioneren ze hun leraar als "echte man", die uiteraard onvoorwaardelijk bereid is aan oorlogsgevechten deel te nemen. Om pas dan te beargumenteren dat deze leraar wellicht toch meer overwinningen kan boeken in de klas, waar hij zijn leerlingen immers liefde voor het Moederland kan bijbrengen. Een van deze collectieve smeekbrieven bereikte in ieder geval de staatskanalen, want de hoofdredacteur van Russia Today maakte er melding van. 

Een reden voor de Russische regering om juist niet op 'particuliere' smeekbeden in te gaan, zou wel eens hun veelal Engelstalige onderwijs kunnen zijn en hun relaties met westerse onderwijsinstellingen. De universitaire wereld maakte zich in 2017 al zorgen toen de particuliere Europese Universiteit in Sint Petersburg haar licentie verloor en in 2018 hetzelfde gebeurde met de Moskouse School voor Sociale en Economische Wetenschappen. Beide universiteiten waren internationaal georiënteerd en werkten nauw samen met westerse universiteiten. Sinds het uitbreken van de Oekraïne-oorlog kan die samenwerking sowieso niet meer, vanwege de westerse sancties. De Russische regering lijkt echter al langer niets meer te hebben met Engelstalige onderwijsinstellingen in hun land en zou ze vermoedelijk het liefst zo snel mogelijk inlijven in het openbare onderwijs. Al is het maar om ook hier volledig grip te krijgen op het curriculum.

Verwante blogs:

De Nederlanders komen! (dec 2016)

Indoctrinatie van Russische kinderen weer in Sovjetstijl (mrt 2022)

Youtubefilmpje: reclame voor 'The oldest private school in St. Petersburg founded in 1991'