Hoe gaat het met de door Rusland meegenomen Oekraïense kinderen?

Vrijgekomen Oekraïense kinderen (mrt 2024)

De onderhandelingen over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne zijn begonnen en worden gevoerd door Vladimir Poetin en Donald Trump. Voorlopig zit Volodymyr Zelensky, president van Oekraïne, niet aan tafel. Dat kan blijkbaar, maar vreemd is het wel. De onderhandelingen gaan over Oekraïens grondgebied en grondstoffen, maar ook over de uit Oekraïne gedeporteerde kinderen. Deze kinderen kunnen in potentie vervelende gevolgen hebben voor Poetin als eindverantwoordelijke, want het deporteren van kinderen is strafbaar volgens veel internationaal geratificeerde verdragen. Het Internationaal Strafhof in Den Haag bestempelde de kinderroof begin 2024 als een oorlogsmisdaad. Uit onderzoek van het Strafhof bleek dat de kinderroof en russificatie van deze kinderen systematisch overheidsbeleid is van het Kremlin. Op grond hiervan werd een arrestatiebevel uitgevaardigd voor Poetin en Maria Lvova-Belova, de Russische commissaris voor de Rechten van het Kind. De aanklacht luidde: ‘bewuste genocide’.

Het arrestatiebevel is nuttig, maar effectief zal het voorlopig niet zijn. Het zou goed uitkomen voor Poetin als de aanklacht helemaal zou verdwijnen, of dat er onvoldoende onderbouwd bewijs is voor een veroordeling. En dat is precies wat Trump heeft gedaan door per decreet het onderzoek naar de ontvoerde kinderen stop te zetten. Dit is desastreus voor het vertrouwen in de rechtsgang. De Raad van Europa stelt op grond van eigen onderzoek vast dat er minstens 6000 Oekraïense kinderen sinds het begin van de oorlog in Rusland Russisch moeten spreken en de Russische geschiedenis en cultuur moeten leren. Andere bronnen melden aantallen kinderen in de orde van 30.000 of zelfs 700.000. Hele weeshuizen in de Donbas worden leeggehaald waarna de kinderen een Russische identiteit krijgen. Het Kremlin presenteert dit als een ‘daad van onbegrensde naastenliefde’. Kinderen van politieke gevangenen krijgen te horen dat hun ouders hen verlaten hebben. Regelmatig komt het voor dat Oekraïense kinderen als adoptiekind ondergebracht worden, vrijwillig of gedwongen, bij een Russisch gezin. Een belangrijke reden voor deze actie van het Kremlin is de demografische ontwikkeling in Rusland. De Russische bevolking loopt dramatisch terug en de Oekraïense kinderen vormen een welkome aanvulling.

Uit de provincie Cherson worden de meeste kinderen weggehaald. Daar worden, onder het mom van een gezond verblijf buiten het oorlogsgebied, Oekraïense ouders aangezet om hun kinderen in te schrijven voor een zomerkamp in Rusland. Deze kinderen komen eerst terecht op de Krim die als draaischijf fungeert, waarna ze in alle richtingen doorgevoerd worden naar een bestemming in Rusland. Deze kinderen worden heropgevoed en krijgen bovendien een militaire training zodat ze later weer tegen Oekraïne kunnen vechten. Onderzoekers van de Amerikaanse Yale universiteit hebben op de Krim en tot 6000 km diep in Rusland een netwerk van tenminste 43 kampen met dergelijke kinderen gevonden. Het jongste kind was vier maanden oud. Rusland zou deze kinderen willen inzetten bij de vredesonderhandelingen als de “kindjes van de Donbas”.

De Oekraïense organisatie Save Ukraine spant zich in om ontvoerde kinderen in Rusland te traceren met behulp van een door haar ontwikkelde DNA-kit. Met het DNA-materiaal wordt de kans vergroot dat de kinderen met hun ouders herenigd kunnen worden. Safe Ukraine heeft tot nog toe om en nabij 600 kinderen kunnen redden uit handen van de Russen. Met een DNA-match kan de Oekraïense politie een database aanleggen met extra bewijs tegen Poetin en Lvova-Belova. Zonder westerse steun zoals die van de Amerikaanse Yale universiteit zullen de meeste Oekraïense kinderen in Rusland verdwijnen achter een muur van een nieuwe Russische identiteit. Dit is de reden waarom het decreet van Trump zo rampzalig is.

Verwante blogs:

Waarom ruziën Oekraïners in Siberisch Rusland? (april 2024)

Wat gebeurt er nu met Oekraïners in Rusland? (feb 2023)

Youtubefilmpje: 'Three kidnapped Ukrainian children recount being taken by Russian soldiers'... Margaret Brennan spoke to three — two boys and a girl, all under 15 years old — who were rescued by their grandparents and traveled to the U.S. to plead for help. (CBS News, maart 2024)