A- A A+

Als antropoloog wil ik Rusland in het sociale detail tot leven wekken. In deze blog bericht ik tweewekelijks over mijn ervaringen tijdens mijn Russische reizen. Maar ook een nieuwsbericht, publicatie of speciale gebeurtenis uit de Russische geschiedenis kunnen me aanzetten tot reflectie. Bij de blogs vindt u een illustratief YouTube-filmpje.

Arbeidsmigranten maken Russisch WK mogelijk

Arbeidsmigranten-werken-voor-WK-2018 Arbeidsmigranten werken voor WK

In 'NOS Studio Rusland' vormde de eeuwenoude Basiliuskathedraal in Moskou het achtergronddecor voor het openingsduel van het WK, hét icoon van Rusland. De wedstrijden spelen zich daarentegen af in gloednieuwe of als gloednieuw gerenoveerde voetbalstadions, verspreid over Europees Rusland. En de meeste bouwvakkers waren geen Russen maar Centraal-Aziaten, die tegen een schamel loon zeven dagen per week van 's morgens vroeg tot 's avonds laat werkten en ondertussen in een wrakke bouwkeet woonden. Wilden Russen dit werk dan niet zelf doen?

 

Als voormalige Sovjetburgers kunnen Centraal-Aziaten zomaar, zonder visum, het land binnenreizen, want Rusland wil deze landen graag binnen zijn invloedssfeer houden. Zij zijn relatief arm en Rusland relatief rijk, zodat er op één na de meeste arbeidsmigranten ter wereld werken. Het zijn voornamelijk mensen uit Oezbekistan, Kirgizië en Tadzjikistan, in totaal zo'n 11 miljoen. Openlijke discriminatie ervaren ze elke dag en de oorzaak zouden de grote aantallen en hun illegaliteit zijn. De Russische autoriteiten hebben dan ook maatregelen genomen om de arbeidsmigratie beter te regelen.

 

Sinds 2015 hebben alle arbeidsmigranten een werk- en verblijfsvergunning nodig. Maar zet dat zoden aan de dijk? De meesten hebben namelijk nog steeds geen van beide omdat de voorwaarden te hoog zijn. Zo moeten ze slagen voor de Russische talentoets, zo'n zestig euro per maand neertellen voor een werkvergunning, allerlei verzekeringen afsluiten en een medische keuring ondergaan. Bovendien is in Rusland sinds de economische crisis de roebel sterk in waarde gedaald. Dit betekent dat ze nu, na omrekening, sowieso veel minder geld overhouden. Veel Centraal-Aziaten zijn dan ook weer terug naar huis gegaan. Maar kennelijk gold dit niet voor de bouwvakkers van de voetbalstadions.

 

Vanwege hun illegale status zijn werkgevers niet zo geneigd het overeengekomen arbeidsloon op tijd of überhaupt uit te betalen. Illegale arbeidsmigranten beschikken echter over een uitweg en dat is het 'parallelle rechtssysteem'. Om toch druk uit te kunnen oefenen nemen ze Tsjetsjenen in de arm die bekend staan om hun weliswaar gewelddadige, maar zeer effectieve methoden. Ze bieden zich aan als informele straatrechters, ook wel 'beschermers' of 'qozi' genoemd. Hun verdienmodel bestaat eruit in het voordeel van de betaler van hun provisie te beslissen, zo'n twintig percent van het bedongen salaris. Voor de arbeidsmigrant is dit financieel kennelijk aantrekkelijker dan de legale weg van de vergunningen. De autoriteiten hebben hier weinig grip op, niet in het minst omdat ze er bij gelegenheid ook zelf dankbaar gebruik van maken.

 

In de Russische politiek of in de staatsmedia hoor je hier niets over. De eigen arbeidsbevolking krimpt onrustbarend snel, ondermeer door de lage levensverwachting en dito geboortecijfer. Arbeidsmigranten zijn gewoon hard nodig, zeker voor het laten slagen van zo'n prestigieus project. De strengere overheidsregels lijken corruptie en wetteloosheid vooral aan te moedigen, met nog ergere discriminatie tot gevolg. Ondanks de officiële staatsretoriek dat die door het Westen zo geplaagde Russen het toch maar weer voor elkaar hebben gekregen, is het dankzij de arbeidsmigranten uit Centraal-Azië dat we nu van het WK kunnen genieten. En dat terwijl ze zelf niet eens mee mogen doen.

 

Het rapport Red Card van Human Rights Watch (2017) gaat over de wantoestanden op de bouwplaatsen van zes stadions voor het WK in Rusland. 

Zie voor meer info Colleges -> Minderheden & Migranten

YouTubefilmpje van 'Ukraine Today' over de kwetsbare positie van Kirgische arbeiders in Rusland: 'Kyrgyzstani Migrant Workers Leaving Russia: Ruble collapse affects Kyrgyzstan national currency' (2014).

1,45 min.

 

Reacties

 
Er zijn nog geen reacties.
Log in of registreer je als je een reactie wil schrijven.