Poetin houdt de macht in Rusland al 25 jaar vast. Dat hij meedogenloos kan zijn bewees hij als president tijdens de Tweede Tsjetsjeense oorlog (1999-2009), die Jeltsin begonnen was om Tsjetsjenië weer onder het gezag van het Kremlin te brengen. Daarmee won Poetin de sympathie van veel Russen. Nu doet hij dat ondermeer door zichzelf als spiritueel leider en de verpersoonlijking van Rusland én de Russisch-orthodoxe kerk neer te zetten. Volgens Poetin kan de strijd tegen het verderfelijke westerse liberalisme alleen zo worden gewonnen. Regelmatig laat hij zich fotograferen in een orthodoxe kerk en ontmoet hij voor een draaiende camera de Russisch-orthodoxe patriarch Kirill. Kirill ondersteunt de Russische oorlog in Oekraïne vanaf het begin en noemt Poetin als Russische leider een 'Godswonder'.
En dan te bedenken dat de Russisch-orthodoxe kerk onder het Sovjetbewind bitter is bestreden met het sluiten van kerken en door aan belangrijke gelovigen de doodstraf te geven. De voorspelling van Karl Marx zou uitkomen: onder het communisme zou religie vanzelf verdwijnen. In werkelijkheid heeft de Russisch-orthodoxe kerk 75 jaar Sovjetonderdrukking overleefd. In 1992 heeft Jeltsin de Kerk weer in oude luister hersteld. Poetin zal dit in gedachten toegejuicht hebben omdat hij de Kerk hard nodig heeft om eerst Tsjetsjenië en de Krim en nu om Oekraïne te veroveren. De Russisch-orthodoxe kerk fungeert niet alleen als maatschappelijk bindmiddel maar ook om Rusland en het a-religieuze Westen uit elkaar te drijven. Veel Russen ontdekken het geloof opnieuw als zingever en Poetin exploiteert deze behoefte. Oude kerkgebouwen worden hersteld en nieuwe bijgebouwd.
Rusland voert niet zomaar een oorlog, maar een 'Heilige Oorlog', aldus Poetin en Kyrill. De Oekraïens-orthodoxe kerk heeft zich na de Russische invasie in 2022 van de Russische kerk afgescheiden en dat moet ongedaan worden gemaakt. Poetin beschuldigt Oekraïne en zijn westerse partners er nu van de Russisch orthodoxe kerk aan te vallen. Hij schrikt er niet voor terug het Westen te kapittelen met de woorden van Jezus: "Vader vergeef het hen want ze weten niet wat ze doen". De oorlog rechtvaardigt hij spiritueel door Rusland te verbinden met het 'heilige' Oekraïense Kyiv, haar vermeende bakermat. Kyiv moet terugveroverd worden, want in deze stad werd grootvorst Vladimir I in 988 gedoopt in het orthodoxe geloof en daarmee werd de Russisch-orthodoxe kerk staatsgodsdienst. De atoomwapens krijgen een heilige opdracht; ze worden niet alleen gezegend door de Kerk, maar ook verbonden aan een patroonheilige. Volgens Kirill gaat de Heilige Oorlog door tot 'de nederlaag van het Westen of het uiteenvallen van Rusland'. Nauwe samenwerking tussen kerkleiders en politici kennen we ook buiten Rusland. Denk maar aan het Midden-Oosten. Maar de mate waarin Poetin én Kyrill in de taal van de orthodoxe kerk aan oorlogspropaganda doen is zonder precedent.
Verwante blogs:
Beschermt de onveilige icoonkus toch tegen corona? (maart 2020)
Russen dromen weer van een machtig wereldrijk (nov 2018)
Youtubefilmpje: Why Russian Orthodox Patriarch Kirill supports Putin's war in Ukraine (DW News, 16 mei 2022)